Verslag reis naar Oekraïne van 30 september tot 8 oktober 2017  

Elisabeth Visscher, Henny en Ger de Zeeuw, Jan Schuurman, Arie Meijer en Arie Pekkeriet reisden namens de Stichting Oekraïne Nieuwleusen richting Beregovo.

De reis ging via Tsjechië, waarbij op de heenreis voorbij Praag in Jihlava en op de terugreis voorbij (andersom) Praag in Litomerice geslapen werd. Een bezoek aan Beregovo vergt toch altijd weer vier reisdagen. De reis kende dit jaar behalve de gebruikelijke werkzaamheden aan de weg geen problemen. Een smet was dat op de terugreis tijdens een koffiestop in Slowakije werd ingebroken in één van de busjes, een smartphone is gestolen en een vernield deurslot achterbleef.

Het ‘groene huis’ in Beregovo was weer een prima plaats om te verblijven.

Zoals gebruikelijk werden enkele mensen van de Stichting Karpaten – Peter en Gyuri – bezocht. Dit jaar was er extra aandacht voor Karl in verband met het overlijden een jaar geleden van Judit (lid van de Stichting Karpaten). We hebben bloemen op haar graf gelegd. De broer van Judit, die ook in het depot werkt, had ons ook uitgenodigd voor een lunch. De gastvrijheid van de mensen komt tot uitdrukking in het aanbieden van een ruime maaltijd. Om deze mensen niet teleur te stellen moest er wel eens gezondigd worden. Een volledige maaltijd om 12.00 uur, 16.00 uur en 19.00 uur is een hele opgaaf. Ook hebben we de reis weer afgesloten met een gezamenlijk diner, waarbij Ilona, Joszi en Angela, Peter en Gyuri aanwezig waren.

Om de cultuur in dat deel van Oekraïne weer te geven wil ik ook het volgende vermelden. Judit is begraven op de katholieke begraafplaats bij haar ouders; omdat Karl niet katholiek is zal hij vermoedelijk op een andere begraafplaats worden begraven. Een ander onderwerp wat in de gesprekken steeds aan de orde kwam, is dat de regering had besloten alle basisscholen Oekraïens te maken. Nu kent Beregovo ook nog Russische en Hongaarse scholen en beheersen sommigen de Oekraïense taal niet.

Hoe complex de samenleving daar in elkaar zit blijkt ook uit het volgende. Een groot deel van de inwoners van Beregovo heeft een Hongaarse afkomst en ook een Hongaars paspoort. Die mensen ontvangen eerst een Oekraïens pensioen, dat eerder in gaat dan in Hongarije, van rond de € 35 per maand. Veel te weinig om van rond te komen. De Hongaren in Beregovo (o.a. ook Karl) zeggen dan hun Oekraïens pensioen op en laten zich in Hongarije inschrijven bij familie. Na enkele maanden ontvangen ze dan een Hongaars pensioen van € 150 per maand. In Hongarije door het verschil prijspeil te weinig om van rond te komen, maar in Oekraïne een heel stuk ruimer. Een bijkomstigheid is dat de auto ook van een Hongaars kenteken moet worden voorzien. En omdat ze als inwoner van Hongarije worden aangemerkt, krijgen ze steeds een verblijfsvergunning voor drie maanden, wat iedere drie maanden een reis  vereist over de Hongaarse grens en weer terug.

Na vier jaar Beregovo niet te hebben gezien vallen de vele activiteiten en verbeteringen op. Er wordt veel gebouwd, meer activiteiten op het land, betere wegen, meer winkels en heel veel meer auto’s met als gevolg weinig parkeerruimte. Het park aan het begin van de winkelstraat was geheel vernieuwd met midden op een monument voor de getroffenen in de Tweede Wereldoorlog. Toch blijft alles wat grauw. Dit valt met name op bij de terugreis als we Hongarije binnen rijden. De EU-subsidieborden staan bij veel wegen en projecten. Wat dan ook weer opvalt is dat het verschil tussen arm en rijk steeds groter wordt. Er zit geen enkele verbetering in voor de armen.

We hebben voedselpakketten bezorgd  bij zes alleenstaande oude vrouwen in Choma. Te triest om met z’n allen naar binnen te gaan en de verhalen aan te horen. Je ziet de schrijnende omstandigheden die aangeven dat onze hulpverlening nog steeds heel hard nodig is. Onze hulp, hoe klein ook, geeft toch verlichting in de moeilijke omstandigheden en de dankbaarheid daarvoor is groot. Ook is er geld aan de begeleidster afgegeven om een achterstand in de energierekening van een gezin te voldoen om afsluiting te voorkomen. In Choma heeft Peter voor de uitdeling van de voedselpakketten sinds kort  hulp van Vicky (het lijkt dat bijna alle vrouwen Vicky heten), een zeer keurige vrouw met zigeunerroots. Haar man werkt, de kinderen gaan naar school en ze hebben 2 koeien en 12 varkens. Een zeer goede en actieve kracht in de voedselhulp. Ook zijn er voedselpakketten in Beregovo, Badalo en Oroszi uitgereikt.

In de situatie van Vladimir – een invalide man zonder benen in een rolstoel op de derde verdieping van een flat zonder lift – kan nog steeds geen verbetering (naar begane grond) worden gebracht. Hoe schrijnend kan het zijn!

De kinderpsychiatrie in Chikosh had bezoek van een aantal ouders van de kinderen. Het is nog steeds een goed onderhouden gebouw. De vraag naar zeiltjes voor de kinderbedden hebben we meegenomen. Een groot aantal dekens is afgegeven. Opvallend dat ook hier de privacyregels zijn gaan gelden; de kinderen mochten niet gefotografeerd of gefilmd worden.

De directeur van de school in Oroszi heeft ons rondgeleid in zijn school. De school was verblijd met de gift van ‘de Wegwijzer’. Een keurige school waarvan de gevel was vernieuwd en de vloeren werden opgeknapt met nieuwe tegels en heel veel laminaat. Een goed gevoel over hoe deze school vooruitgegaan is.

De jonge zigeuners in het zigeunerkamp Balaszar proberen een andere weg in te slaan. De mannen gaan werken, de huizen worden allemaal opgeknapt en de kinderen gaan naar school. Nu nog in het dorp, straks in hun eigen school. Ook de volwassenen volgen de lessen. Onder begeleiding van een Beregovo’er en steun uit Holland (o.a. van de Koninginnemarkt) staat er een nieuw gemeenschapsgebouw en een schooltje.

Ook een ‘uitgetreden’ jong zigeunergezin in Beregovo bezocht en voorzien van een grotere kast en een kinderledikantje voor het verwachte vierde kind; de oude kast kreeg weer plaats in een ander jong gezin.

We hebben een psychiatrisch medisch centrum in Beregovo bezocht. In dit centrum wordt een groot aantal psychiatrische volwassenen en kinderen uit Beregovo en omgeving onderzocht en van medicijnen voorzien. Het gebouw verkeert in slechte staat en de voorzieningen zijn volstrekt onvoldoende. Prioriteit heeft een fatsoenlijk toilet en een warmwatervoorziening. Verder moeten de vloeren worden verbeterd. Een pakket administratieve attributen is achtergelaten. We hopen met de actie Rabobank Coöperatie Weken geld binnen te krijgen waarmee we dit centrum kunnen helpen.

Verder nog her en der kleding en dekens afgegeven en een startende elektricien voorzien van meegenomen elektraspullen.

Al met al het goede gevoel dat wij dit allemaal nog kunnen doen voor de mensen in Beregovo en omgeving.

Arie Pekkeriet